Barış Manço (2 Ocak 1943; Ãœsküdar, Ä°stanbul – 1 Åžubat 1999; Kadıköy, Ä°stanbul), Türk sanatçı, ÅŸarkıcı, besteci[2], söz yazarı, TV programı yapımcısı ve sunucusu,[3] köşe yazarı[4] Devlet Sanatçısı[5] ve Kültür Elçisi’dir.[6][7][8][9] Türkiye’de rock müziÄŸin öncülerinden, Anadolu Rock türünün kurucuları arasında sayılan sanatçının, müziÄŸe baÅŸlangıcı Galatasaray Lisesi’nde olmuÅŸtur.[10] ÅžiÅŸli Terakki lisesinde eÄŸitimini tamamlayan sanatçı,[11][12] Yüksek öğrenimini Belçika Kraliyet Akademisi’nde,”resim-grafik-iç mimari” alanında tamamladı ve okulunu birincilik ile bitirdi.[13][14] BestelediÄŸi 200’ün üzerindeki ÅŸarkısı[15], kendisine on iki altın ve bir platin albüm ve kaset ödülü kazandırdı.[16][17] Bu ÅŸarkıların bir bölümü daha sonra Arapça, Bulgarca, Felemenkçe, Almanca , Fransızca, Ä°branice, Ä°ngilizce, Japonca ve Yunanca olarak yorumlandı. Hazırladığı televizyon programıyla Dünya’nın pek çok ülkesine gitmiÅŸ, bu nedenle “Barış Çelebi” olarak adlandırılmıştır.[18] Barış Manço 1991 yılında Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı Unvanı’na layık görüldü. 1 Åžubat 1999 tarihinde, evinde geçirdiÄŸi kalp krizi sonucu, kaldırıldığı Siyami Ersek Hastanesinde aynı gece vefat etmiÅŸtir.

Müzikâl mirası

Türkiye’de 1950’li yıllarda Erkin Koray ile baÅŸlayan, Cem Karaca, MoÄŸollar gibi isimlerle devam eden rock müziÄŸin kurucu isimleri arasındadır.[66] Özellikle 1960’lı yıllar, Türkiye’de yeni arayışların olduÄŸu bir dönemdir. Farklı müzik türlerinin sentezi ile oluÅŸan bu yeni müzik türü, Türk Sanat MüziÄŸi, Türk Halk MüziÄŸi gibi geleneksel müziklerden beslenerek Anadolu Rock veya Anadolu Pop’u oluÅŸturur. Manço da bu dönemde bazı halk türkülerini ve klâsik Türk müziÄŸi parçalarını rock müziÄŸe kazandırarak farklı müzik türleri arasında iletiÅŸim kurmaya çalışır.[67]

Manço’nun şöhret kazanmasını saÄŸlayan Kol Düğmeleri parçasını da yapan Kaygısızlar grubu, Anadolu türküleri, doÄŸu ezgileri ve çaÄŸdaÅŸ Batı müziÄŸini sentezleyerek özgün bir tarz oluÅŸturur. Türkiye ÅŸartlarında giyim kuÅŸamı, sakalı, yüzükleri ile farklı bir görünüme sahip olduÄŸu için yadırgansa da zamanla bu giyim tarzı herkes tarafından kabul görür. 1970’te sözlerini yazdığı, 700.000’den fazla satan DaÄŸlar DaÄŸlar türküsü ile Türkiye’nin beÄŸenisini kazanır.[68] Anadolu pop müziÄŸinde önemli bir yere sahip olacak olan MoÄŸollar ve 1970’li yılların başında kurulan Kurtalan Ekspres’te de özgün müzik tarzına devam eder. Elektronik altyapısı ve müzikal kalitesiyle 2023 albümü, bas gitar’ın kullanımı bakımından Dönence ve Gül Pembe parçaları Kurtalan Eskpres’in öne çıkan çalışmalarıdır.

Barış Manço, Cem Karaca veya MoÄŸollar gibi muhalif rock müzik yapmamış olsa da 12 Eylül Darbesi, getirdiÄŸi kısıtlamalar nedeniyle müziÄŸe de olumsuz etki yapar. Türkiye’de rock müziÄŸin düşüşte olduÄŸu 1980’li yıllarda Manço, rock ve pop ağırlıklı 24 Ayar, Sahibinden Ä°htiyaçtan, Darısı Başınıza albümlerini çıkarır. 1990’a kadar televizyon, 1992’ye kadar radyo yayıncılığında Türkiye’deki tek kurum olan TRT, Manço’nun Rezil Dede, Acıh da BaÄŸa Vir gibi bazı ÅŸarkılarını uygun bulmayarak yayınlamaz. Aynı dönemde Bugün Bayram gibi çocuklara hitap eden ÅŸarkılar da yapar.

Türkiye’de pop müziÄŸinin zirvede olduÄŸu ve piyasaya yönelik müziÄŸin yapıldığı 1990’lı yıllarda Manço, daha sonra müzikal kalite açısından kötü olarak deÄŸerlendirilen Mega Manço adlı albümü çıkarır. 1998’de 40. sanat yılı nedeniyle Mançoloji adını verdiÄŸi albümü yapmaya baÅŸlar.